Öncelikle bana bu kitabı gönderen Remzi Kitabevi’ne teşekkür ederek sözlerime başlamak istiyorum. Yaratıcıları René Goscinny’nin yazdığı ve Albert Uderzo’nun çizdiği “Asterix” karakteri, maceralarına ilk olarak 1959 yılında, Fransa’nın en önemli çizgi roman dergilerinden Pilote’nin sayfalarında başlamıştır. Bu yazının konusu olan “Asteriks ve Oburiks’in Doğum Günü” isimli çizgi roman ise asıl adları Asterix ve Obelix olan unutulmaz Galyalı karakterlerimizin 50. doğum günü şerefine ilk kez 2009 yılında yayınlanmış özel bir cilttir ya da kapağında da yazdığı gibi gerçek bir “Altın Kitap”tır!

Büyük René’ye Ağıt

“Asteriks ve Oburiks’in Doğum Günü” çizgi romanı, 50. yıl özel sayısı olmanın yanı sıra aslında bir başka özelliğe daha sahip. Bu kitap, Asteriks’in iki babasından biri olan ve 1977 yılında hayatını kaybeden René Goscinny’e ithaf edilmiş. Bu ithaf, sadece kitabın girişinde Asteriks’in ağzından yazılmış samimi cümlelerle ya da René’nin kızı olan Anne Goscinny’nin önsöz mahiyetindeki yazısıyla yapılmıyor. Zira Büyük René’nin, ölümünden 32 yıl sonra bile bir Asteriks ve Oburiks macerasına katkıda bulunduğunu bu kitap ile görüyoruz. Böylece Albert Uderzo, dostunun anısını en doğru şekilde yaşatıyor. Rene’nin Pilote’de yayınlanmış metinlerini bu kitapta doğru bir şekilde kullanan Albert Uderzo, kendi yazdığı senaryoyla bu metinleri ustaca harmanlamayı başarıyor. Ayrıca kitapta Asteriks ve Oburiks’in eski maceralarından da çeşitli kareler kullanıyor.

Albert Uderzo, çizgi roman evrenindeki zaman kavramını yok sayarak gerçek dünyadaki zamanı çizgi roman evrenine uyarlamaya çalışıyor. Böylece Asteriks ve Oburiks ile birlikte tanıdığımız ve sevdiğimiz birçok karakterin de 50 yıl yaşlanmış olduğunu görüyoruz. Bu ilginç fikir tabii ki Uderzo’nun bize oynadığı küçük bir oyundan ibaret. Çok geçmeden Uderzo, kendisini hikâyeye dahil ediyor ve zamanı geri sarıyor. Böylece bütün karakterler onları tanıdığımız yaşlarına geri dönüyor. Biz de yavaşça enteresan bir maceranın içine sürükleniyoruz…

Melez Bir Çizgi Roman

56 sayfalık bu çizgi romanın hikayesinin, temelde Şef Toptoriks’in büyük bir kutlama için herkesi köye davet etmesi üzerine inşa edildiğini söyleyebiliriz. Ama ortada öyle gerçek anlamda bir hikâyenin olduğunu da pek iddia edemeyiz. Milattan önce 50 yılına geri döndükten sonra Galya Köyü’nde yaşanan çeşitli küçük hikayeler izliyoruz. Ama bunlar birbiriyle tam anlamıyla bağlantılı değiller. Tek ortak tarafları her birinin merkezinde Asteriks ya da Oburiks’in olması. Bazen Oburiks’i envaiçeşit kıyafet ile adeta bir moda defilesinin baş kahramanı olarak görüyoruz, bazen de sevdiceği Farfara’nın yazdığı mektubu okuyabilmek için alfabeyi öğrenmesine tanıklık ediyoruz. Öte yandan Asteriks’in hayali düğününü ve evlendikten sonraki ev hallerini görme fırsatını elde ediyoruz. Ama asıl eğlence Asteriks ve Oburiks’in, kendileri için inşa edilen eğlence parkında çeşitli sportif aktiviteler yaptıklarına şahit olduğumuzda başlıyor. Tabii bütün eğlence bununla sınırlı değil! Onlar için yazılan bir tiyatro oyununda başrolü üstlenmelerini ya da bir müzeyi dolduracak kadar çok sanat eserine ilham vermelerini görmek de oldukça keyif veriyor.

Anlayacağınız Uderzo, 50. yılı sıradan bir hikâye ile kutlamak yerine ortaya melez bir çizgi roman koymayı tercih ediyor. Üstelik hikâyeyi aniden keserek Galyalılar için bir seyahat rehberini araya sıkıştırmak gibi oldukça hoş fikirler ile dikkatimizi çekmeyi de başarıyor. Ama bence asıl başarısı, Asteriks’in evrenini farklı sanat dalları ile ilişkilendirmek oluyor. Uderzo, Leonardo da Vinci, Eugène Delacroix, Giuseppe Arcimboldo, Gustave Courbet ve Jacques-Louis David gibi birçok önemli ressama atıfta bulunduğu gibi, ünlü Fransız heykeltıraş Rodin ve Marsupilami’nin yaratıcısı André Franquin’e de selam çakmayı ihmal etmiyor. Ama şunu da belirtmek gerek ki bu atıflar yüzünden çizgi roman, özel bir Asteriks ve Oburiks albümüne dönüşüyor. Bu da çizgi romanın akıcılığına zarar veriyor.

Rengarenk Bir Dünyanın Kapılarını Aralıyor

Albert Uderzo’nun fikirleri ne kadar başarılıysa çizimleri de o derece başarılı. Bize Galya Köyü’nün rengarenk dünyasının kapılarını aralarken, aynı zamanda ufacık panellerdeki inanılmaz detaycılığıyla da kendine hayran bırakıyor. Uderzo, çoğu zaman Fransız-Belçika ekolünün izinden gitse de farklı panellemelerle de karşımıza çıkıyor. Mesela ünlü ressamların tablolarına yapılan atıflar çoğu zaman bir sayfayı kaplıyor. Bu tabloları Asteriks’in evrenindeki karakterleri kullanarak yeniden yapan Uderzo’nun çok başarılı olduğunun altını çizmek gerekiyor. “Gövdelus Seyahat Rehberi” ya da “Haritadan Seçme Seyahatler” kısımlarında ise “Asteriks ve Oburiks’in Doğum Günü” artık bir çizgi roman olmaktan çıkıyor. Uderzo, bu kısımlarda da farklı sayfa tasarımlarıyla övgüyü hak ediyor.

Joyeux Anniversaire!

Son tahlilde, metinlerini René Goscinny’nin ve Albert Uderzo’nun yazdığı, resimlerini ise Albert Uderzo’nun çizdiği “Asteriks ve Oburiks’in Doğum Günü”, hem küçük ve keyifli hikayeleri ile maceraya doyuran hem de çizimleri ile de göz dolduran bir çizgi roman olarak hafızalarımıza kazınmayı başarıyor. Ayrıca kitabın Asteriks ve Oburiks’in 50. doğum gününe yakışan bir eser olduğunu da belirtelim.

Kitabın “bizim” için bir diğer artısı da şüphesiz çeviriyi yapan Olcay Kunal oluyor. Kunal, akıcı ve sade metinleri ile temiz bir çeviri ortaya koyuyor. Ama bununla birlikte, çizgi romandaki şarkıları ve deyimleri orijinallerinden çevirmek yerine, Türkiye’deki popüler şarkılarla ve deyimlerle yer değiştiriyor. Böylece çeviriye daha kolay adapte olmamızı sağlıyor. 

Bu arada Asteriks ve Oburiks’in şimdilik en son macerası olan “Sezar’ın Papirüsü” çizgi romanının Remzi Kitabevi’nden çıktığını ve bu çizgi romandan önce toplamda 35 farklı Asteriks ve Oburiks macerasının da yine Remzi Kitabevi etiketiyle yayınlandığını notlarımızın arasına ekleyelim.